Ҡайын бөрөһө күп ауырыуға дауа

Ҡайын бөрөһө –бик күп ауырыуҙан ярҙам итеүсе, экологик таҙа һәм бик һөҙөмтәле дауа.  Уның шифалы үҙенсәлектәре борон-борондан юғары баһаланған. Яҙ етеп ҡайын һыуы аға башлап, бөрөләр тулыша башлағас та уларҙы бөхтә генә итеп ботаҡтарҙан ҡырҡып алғандар һәм артабан шифалы төнәтмәләр әҙерләү өсөн киптергәндәр.

Ҡасан, нисек йыйырға?

 Ҡайын бөрөһөн яҙғыһын   тулышҡан ваҡытта ғына йыйырға кәрәк. Әле улар асылмаған була, әммә ағас олоно буйлап һут йүгергәндә   тулыша. Был бик мөһим, сөнки иртә йыйыуҙың мәғәнәһе юҡ, уларҙа файҙалы матдәләр бик аҙ була.  Улар һорғолт буҙ төҫтә, төбөнән әҙерәк йәшәреп торғандары ла осрай. Хуш еҫле, ҡулда ыуалаһаң, еҫе тағы ла көсәйеп китә. Бөрөләрҙе ҡул менән йыялар йәиһә ботаҡтары менән бергә һындырып алырға мөмкин. Әлбиттә, ҙур ҡалаларҙан һәм  хәрәкәт көслө булған трассаларҙан алыҫтараҡ йыйырға кәрәк.  Асыҡ һауала йәиһә махсус киптергестә киптереп, быяла һауытта, туҡыманан тегелгән йәиһә ҡағыҙ тоҡсайҙа һаҡлайҙар.

Шифалы үҙенсәлектәре

Ҡайын бөрөһөнең файҙаһын һәм шифалы үҙенсәлеген тулыһынса күләмдә асыҡлау өсөн  уның биохимик составын белергә кәрәк. Мунсала ҡайын япрағы менән сабынырға яратыусылар был япраҡтан ниндәй тәмле еҫ таралыуын яҡшы белә. Япраҡтағы хуш еҫле эфир майҙары уның бөрөһөндә лә күп. Был эфир майының составына  бетулен кислотаһы, бетулол менән бетулен, лыҫлы матдәләр, алколоидтар, флавоноидтар, майлы кислоталар, С, РР витаминдары,  каротин менән сапонин, минералдар (кальций, магний, тимер) инә.

Ҡайын бөрөһөнең файҙалы үҙенсәлектәре медицинала ла яҡшы билдәле. Ул бәүел, үт ҡыуыу, тирләтеү, ҡан таҙартыу, ауыртыуҙы баҫыу, дезинфекциялау, яраны бөтәштереү үҙенсәлегенә эйә. Улар эсәк-тифоз рәтендәге микробтарҙы үлтереүсе көслө бактерияларға ҡаршы тороу һәләтенә эйә. 

Бөрө төнәтмәһе флегмон, фурункулез, перитонит, мастит кеүек төрлө эренле инфекцияны дауалау мөмкинлеге бирә. Ундағы эфир майҙары инвазияға емерткес йоғонто яһай. Спиртта әҙерләнгән төнәтмәләр  организмдан трихомонод, гельминт, лямблий, инфузорий кеүек паразиттарҙы сығарырға ярҙам итә.    Паразиттарҙы үлтереп кенә ҡалмай, токсиндарҙан арынырға һәм ашҡаҙан-эсәк таркты эшмәкәрлеген көйләргә лә һәләтле. Унан әҙерләнгән препараттарҙы йөрәк шешенгәндә лә тәғәйенләйҙәр.  Бөрөнөң үт ҡыуыу үҙенсәле бауыр һәм үт юлдары ауырыуҙарын дауалағанда файҙалы. Шулай уҡ уны трахеит менән бронхиттты дауалағанда ҡаҡырыҡты сығарыу һәм дезинфекциялау сараһы булараҡ ҡулланалар.

  Ҡайын бөрөһө төнәтмәһе оталарингологияла һәм стоматологиялала ла киң файҙаланыла. Стоматит, гингивит, пародонтоз, ангина, тонзиллит булғанда уның менән ауыҙҙы сайҡатырға йәиһә төнәтмәгә манып алынған марля салфеткалар менән аппликация эшләргә мөмкин.

Халыҡ медицинаһында ҡайын бөрөһөн подагра, ревматизм, быуын ауырыуҙарын дауалағанда киң ҡулланалар. Улар шулай уҡ янған урындарҙы, экземаны, һытҡыларҙы дауалауҙа ла ярҙам итә. Төнәтмәһенән әҙерләнгән компрестар  яраларҙы бөтәштерә.

Фото:асыҡ сығанаҡтарҙан.