Бөтә яңылыҡтар
Мәғариф
30 Март 2022, 07:00

Бәләкәйҙән хәүефһеҙлеккә өйрәтә башлағыҙ

Баланы хәүефһеҙлеккә өйрәтеү бик ҡатмарлы бурыс булһа ла,  быны бәләкәйҙән үк башларға кәрәк.

Сөнки ул ғүмерлеккә формалаша. Әлбиттә, тәү сиратта кескәй кешелә тормошҡа һәм хәүефһеҙлеккә дөрөҫ ҡараш тәрбиәләү өсөн ата-әсә яуап бирә. Был донъяға килеүҙең тәүге минутынан уҡ башлана. Уның тәртибен ойоштороу, дөрөҫ ашатыу, тәр­биәләү менән бер рәттә  төрлө тормош хәлендә баланың именлеген тәьмин итеү ҙә тора.

Тирә-яҡ мөхит яйлап баланың иғтибарын үҙенә йәлеп итә. Көндән-көн ул ниндәйҙер яңылыҡ белергә, төрлө билдәһеҙ әйбер менән танышырға ынтыла. Шуға ла ул йөрөгән ерҙә мөмкин тиклем хәүефһеҙ шарт бул­ды­рырға тырышығыҙ. Нин­дәйҙер бәлә булырын көт­мәй, баланың тирә-яғын­дағы хәүефле әйберҙәрҙе йыйып ҡуйырға кәрәк. Юғиһә оҙайлы ваҡыт дауалау талап ителгән күңелһеҙ хәлдәр ҙә осрай. Мәҫәлән, сәйнүктән ҡайнар һыу тү­гелеүе һәм башҡа хәлдәр булыуы бар.

Өс йәшкә тиклемге баланы ҡарауҙа төп ролде әсә башҡара. Ул шыуыша, йөрөй башлағас, хәстәр тағы ла арта. Сабый өсөн көнкү­рештәге ултырғыс, өҫтәл, розетка, һауыт-һаба, ваҡ уйынсыҡ, көнкүреш при­борҙары һәм башҡа әйбер­ҙәр хәүеф тыуҙыра. Уларҙы дөрөҫ файҙала­ныу­ҙы, хә­үефһеҙлек ҡағи­ҙәләрен үтәү­ҙе ата-әсәгә уйын, әң­гәмә, бәләкәс менән аралашыу рәүешендә аңлатырға кәңәш ителә. Шул уҡ ва­ҡытта мөмкин тиклем кү­берәк бала менән һөйлә­шегеҙ. Әсәйҙең яғымлы тауышы донъяны дөрөҫ ҡабул итергә ярҙам итә.

Өс йәшкә тиклемге осор тиҙ тамамлана һәм һәр бала үҙ ҡанундары, ҡағиҙәләре булған ваҡытҡа аяҡ баҫа. Дәрес, уйын рәүешендә хә­үефһеҙлек ҡағиҙәләрен үҙ­ләштерергә ата-әсәһе, туған­дары ғына түгел, балалар баҡсаһы тәрбиәселәре, уҡы­тыусылар ҙа ярҙам итә.

Балағыҙ менән янғын хәүефһеҙлеге хаҡында һөйләшеп алһағыҙ, бик яҡшы булыр. Уға шырпы уйынсыҡ түгел, уттың мәрәкә булмауын, ауыр бәлә-ҡазаға килтереүен аңлатырға тырышығыҙ. Бәлә-ҡаза була ҡалһа,  үҙ-үҙеңде тотоу ҡағиҙәһенә өйрәтегеҙ. Бәләкәскә уттан йәшенергә ярамағанлығын, йорттан тиҙерәк сығырға, нимәнелер өйҙән алып сыҡмаҫҡа кәрәклеген һөйләгеҙ.

 

Ата-әсәләргә һәм балаларға бер нисә кәңәш

  1. Шырпыны һәм ҡабыҙғыстарҙы бала йөрөгән урында ҡалдырмағыҙ.
  2. Һәр өйҙә ашығыс хеҙмәт телефоны, йорттоң адресы, телефоны яҙылған иҫкәрмә булһын, бала ла ятлап алһын.
  3. Ҡайҙалыр сығып киткәндә электр приборҙарын, бигерәк тә үтек, йылытҡыс, телевизор, яҡтыртҡыстарҙы һүндерергә онотмағыҙ.
  4. Йорттан сыҡҡанда газ конфоркаларының ябылыуын тикшерегеҙ.
  5. Әгәр ҙә бала газ еҫен тойһа, ут һәм электр приборҙарын тоҡандырырға ярамағанлығын, был хаҡта шунда уҡ өлкәндәргә хәбәр итергә тейешлеген дә белеп ҡуйһын.
  6. Лампа һәм светильниктарҙы туҡыма йәки ҡағыҙ менән ҡапламағыҙ.
  7. Плита өҫтөндә әйберҙәрҙе киптермәгеҙ. Уларҙың янып китеүе ихтимал.
  8. Ауылда йәки баҡсала балаға мейес эргәһенә килергә һәм мейесте асырға рөхсәт итмәгеҙ.
  9. Именлек һәм хәүефһеҙлекте тәьмин итеү маҡсатында ғәҙәттән тыш хәлдә үҙеңде нисек тотоу хаҡында бала менән мөмкин тиклем йышыраҡ һөйләшегеҙ.
Автор:Айбулат Ишназаров
Читайте нас: