Күптән түгел ковид менән ауырып, дауаханала яттым. Шунда миңә мөслимә ҡәрҙәшем телефондан тыңлау өсөн “Фатиха” сүрәһен ебәрҙе. Өс сәғәт дауам иткән яҙманы ҡолаҡсындар менән йоҡлағанда тыңланым. Шул уҡ төндө миңә еңеллек килде. Интернеттан ҡарағас, был сүрәнең шифа биреүсе икәнен белдем. Ошо хаҡта гәзиткә яҙһағыҙ, башҡа ауырыуҙар ҙа Аллаһы Тәғәләнең мосолмандарға ниндәй бөйөк ниғмәт биргәнен аңлар ине. Был сүрә намаҙҙа ла уҡыла. Тәржемәһен аңлап, мәғәнәһен төшөнөп уҡыу өсөн гәзит уҡыусыларға ярҙам итеү бик сауаплы буласаҡ. Һеҙгә иҫәнлек һәм именлек, ауыр эшегеҙҙә уңыштар теләйем!
Ихтирам менән — Мәҙинә Ғилманова.
Ҡырмыҫҡалы районы.
Гәзит уҡыусыбыҙҙың хатына яуап итеп, ошо һандың тулы битен “Фатиха” сүрәһенә бағышлайбыҙ. Киләсәктә мосолмандар көн һайын уҡырға тейешле башҡа сүрәләрҙең дә уҡылышын һәм мәғәнәһен бирергә йыйынабыҙ.
Был сүрә намаҙҙың һәр рәҡәғәтендә уҡыла. Алланың һөйөклө ҡоло һәм Рәсүле Мөхәммәт салләәллааһу ғәләйһи вәсәлләм: «Фатиха» сүрәһен уҡымаған кешенең намаҙы тулы түгел», – тине. Әбү Һурайранан (р.ғ.) килгән хәҙистә Рәсүлебеҙ (с.ғ.с.) түбәндәгеләрҙе белдерҙе.
«Бөйөк Раббыбыҙ Алла әйтте: «Мин ҡоломдоң намаҙын ике өлөшкә бүләм. Яртыһы – уға, яртыһы – Миңә. Әгәр бәндәм: «Әлхәмдүлилләәһи Раббилғәәләмиииин», – тип әйтһә, Алла уға: «Ҡолом мине маҡтаны», – тип яуап бирә. Ҡасан бәндә: «Әррахмәәниррахиииим», – тиһә, Алла: «Ҡолом мине тейешенсә ҙурланы», – тип яуаплай. Әгәр бәндә: «Мәәлики йәүмиддиииин», – тип әйтһә, Алла: «Ҡолом мине данланы», – тиәсәк. Ҡасан бәндә: «Иййәәкә нәғбүдү вә иййәәкә нәстәғиииин», – тиһә, Алла: «Был –Минең менән һәм Минең ҡолом араһындағы. Һәм ҡолом үҙе һорағанды аласаҡ»,– тип яуаплай. Һәм ҡасан бәндә: «Иһдинә-ссыйрааталь-мүстәҡыиийм. Сыйрааталләҙиинә әнғәмтә ғәләйһим ғайрил мәғдууби ғәләйһим вәләддааааааллиииин», – тип әйтһә, Алла: «Был – Минең ҡолома тейешлеһе. Һәм уға һорағаны биреләсәк», – тип яуаплай (Мөслим).
Намаҙ – бәндә менән Аллаһы Тәғәлә араһындағы бәйләнеш. Ҡулдарын күтәреп, «Әллааһу әкбәр» тигән тәкбир-тәхримде әйткәндән алып сәләм биргәнгә тиклем намаҙ уҡыусы Алланың хозурында. Һәм «Фатиха» сүрәһендәге һәр бер аятты уҡығандан һуң Бөйөк Раббыбыҙ уларға яуапты биреп бара. Күҙ алдына килтереүе лә ауыр, миллиардлаған галактиканың Раббыһы намаҙ уҡыусынан һәр аятты ҡабул итеп, уға яуап ҡайтара! Һәм бәндәгә һорағанын бирергә вәғәҙә итә. Намаҙ уҡыған мосолманға ниндәй бөйөк дәрәжә!
«Әғүүҙү билләәһи минәшшәйтаанирраджиим».
«Әғүүҙү» – һыйынамын. «Билләәһи» – Аллаға. «Мин-әшшәйтаани» – шайтандан. «Әрраджиим» – таш атып (йәннәттән) ҡыуылған.
Намаҙға ингәндә, Ҡөрьән уҡый башлағанда был һүҙҙәрҙе әйтеү менән бәндә Аллаһы Тәғәләнең һағы аҫтына инә. Нимәнән дә булһа ҡурҡып, әсәһенең ҡосағына атылған бала кеүек, шайтандың бөтә яуызлығынан Раббыһына һыйынып, яҡлау таба. Асыу килгәндә, ҡурҡҡанда, күңелдә вәсвәсәле уйҙар тыуғанда, ғөмүмән, төрлө хәлебеҙҙә был доғаны мөмкин тиклем йышыраҡ уҡыу Алланың ярҙамына ишек аса, еңеллек бирә, асыуҙы һүндерә. Был хаҡта Ҡөрьәндә һәм хәҙистәрҙә күп әйтелә. Был доға «Истиғаза» тип атала.
«Бисмилләәһиррахмәәниррахиииим».
«Бисмилләәһ» – (би – менән; исми – исем; Илләәһ – Алла исеме и хәрефе менән ҡушыла). Был «Алла исеме менән» тигән мәғәнәне аңлата. Ғәрәпсә «Бәсмәлә» тип атала. Был һүҙҙе һәр хәлебеҙҙә, һәр хәрәкәтебеҙҙә даими ҡабатлау тейешле. Һөйөклө бәйғәмбәребеҙ (с.ғ.с.) «Бисмилләәһ»тән тыш башланған эш киҫек, өҙөк, уның дауамы юҡ», – тине. Йәғни унһыҙ башланған һәр эштең бәндә өсөн һөҙөмтәһе, файҙаһы юҡ. Молекулала атомдар, ғаләмдә планеталар, бөтә нәмә шул һүҙ менән хәрәкәт итә. Йәнле һәм йәнһеҙ нәмәләр был кәлимә менән вазифаһын башҡара.
«Әррахмәәниррахиим».
«Әр-Рахмән» – мәрхәмәтле, шәфҡәтле. Был доньяла бөтә мәхлүгенә сикһеҙ ниғмәттәрен биреп тәрбиә ҡылыусы, иманлылар ҙа, иманһыҙҙар ҙа, ҙур гонаһлылар ҙа ошо исем менән ғүмер буйына Уның ризыҡтарын ашай, ер шарындағы бөтә ниғмәттән файҙалана.
«ӘрРахиим» – мәрхәмәтле, шәфҡәтле. Ахирәттә был исеме менән бары тик мосолмандарға ғына мәрхәмәтен күрһәтеүсе, гонаһтарын ғәфү итеүсе, рәхмәтенә алып йәннәткә индереүсе.
«Әлхәмдүлилләәһи Раббиль- ғәәләмиииин».
«Әлхәмдү» – оло маҡтау һәм шөкөр. «Лилләәһи» – Аллаға. «Рабби» – Раббыһына. «Әлғәәләмиииин» – ғаләмдәрҙең. «Әлхәмдүлилләәһи» – оло, ысын, хас булған маҡтау бары тик Аллаға тейешле. Был һүҙҙе мөмкин тиклем күберәк әйтеүсе – Аллаға тейешле маҡтауҙы биреүсе. Һәр эштең башында «Бисмилләәһ», ахырында «Әлхәмдүлилләәһ» тип әйтеү әлеге ғәмәлде сауаплы эшкә әйләндерә.
«Раббым» – Алланың бер исеме. Ул – юҡтан бар ҡылыусы, тәрбиәләүсе, ризығын хәстәрләүсе, тәҡдирҙе билдәләүсе мәғәнәләрен эсенә ала. Ғаләмдәр Раббыһы тигәндә бөгөн беҙ уларҙың бик күп икәнен, астрономия фәненә нигеҙләнеп, йыһандың көндән-көн ҙурайғанын беләбеҙ. Әлеге аят бәндәне шундай бөйөк Алла менән бәйләй, Уға сикһеҙ маҡтау-шөкөрөн белдерергә ярҙам итә.
«Әррахмәәниррахиииим».
Был аят «Бисмилләәһ» кәлимәһе янында аңлатылды.
«Мәәлики йәүмиддиииин».
«Мәәлики» – Батшаһына. «Йәүми» – көндөң. «Әддиин» – Ҡиәмәт көнөнөң.
Бында ул әжер һәм яза биреү көнөнөң мәғәнәһен аңлата.
Бөтә яралтылған үлтерелеп, бер Аллаһы Тәғәлә ҡалғандан һуң, Раббыбыҙ иҫәп-хисап ҡылыу, әжер һәм яза биреү өсөн һәммәһен яңынан терелтә. Иманлылар йәннәткә индерелә, иманһыҙҙар йәһәннәмгә оҙатыла. Һәр кем ҡылған ғәмәле өсөн тейешле язаһын аласаҡ.
«Иййәәкә нәғбүдү вә иййәәкә нәстәғиииин».
«Иййәәкә» – Һиңә генә. «Нәғбүдү» – ғибәҙәт ҡылабыҙ. «Вә иййәәкә» – һәм Һиңә генә. «Нәстәғиииин» – ярҙам һорап йүнәләбеҙ.
Ниңә намаҙ уҡыусы «ғибәҙәт ҡылабыҙ, ярҙам һорап йүнәләбеҙ» тип күмәк кешеләр исеменән һорай? Беҙ намаҙҙа Раббыбыҙға йүнәлгәндә бөтә Ер шарындағы Мөхәммәт (с.ғ.с.) өммәтен, ике миллиардҡа яҡын мосолманды күҙ алдына килтерәбеҙ. Һәм бөтә өммәтебеҙ исеменән доға ҡылабыҙ.
«Иһдинәссыйрааталь-мүстәҡыиийм».
«Иһдинәә» – күндер беҙҙе, алып бар беҙҙе. «Әс-сыйраата» – юлдан. «Әл- мүстәҡыииийм» – тура.
«Сыйрааталләҙиинә әнғәмтә ғәләйһим ғайриль-мәғдууби ғәләйһим вәләддааааааллиииин. Әәмииин».
«Сыйрааталләҙиинә» – шундайҙарҙың юлынан. «Әнғәмтә» – ниғмәт итеп бирҙең Һин. «Ғәләйһим» – уларға (бәйғәмбәрҙәргә, шаһиттарға, мөьминдәргә, беҙгә тиклем булған бөтә иманлы кешеләргә). «Ғайри» – башҡа. «Әлмәғдууби» – Һинең асыуың төшкәндәрҙән (йәһүдтәр күп бәйғәмбәрҙе үлтерҙе, бәйғәмбәр Мөхәммәтте (с.ғ.с.) инҡар итте, хәҡиҡәтте белгән килеш Аллаға буйһонманы. Бында шулай уҡ Алланың барлығын, бәйғәмбәрҙе белә тороп, Раббыбыҙҙың әмерҙәрен үтәмәгән мосолмандар ҙа инә). «Ғәләйһим» – уларға. «Вәләддааааааллиииин» – һәм аҙашҡандар (былары насраниҙар, йәғни христиандар тип килтерелә. Улар Ғайса ғәләйһиссәләмде артыҡ ҙурлап, Алланың улы тип ҡабул итә). Һинең асыуың төшкән һәм аҙашҡандарҙан башҡаларҙың юлынан. «Әәмиин» – ҡабул ит.
Намаҙ уҡығанда һәр мосолман ошо сүрәнең ололоғон, Раббыбыҙҙың һүҙҙәре икәнлеген, Уның сикһеҙ бөйөклөгөн аңлап уҡырға тейеш.Махсус битте Өфө ҡалаһының “Ихлас” мәсете ҡаршыһындағы Вил ҠАЗЫЙХАНОВ исемендәге Бөтә Рәсәй әхлаҡ мәктәбе етәксеһе Фатима ФӘТҠУЛЛИНА әҙерләне.